Fake newsy i fact-checking. Poznaj CALYPSO 

Zakres działań dezinformacyjnych jaki obserwujemy na co dzień przybrał ogromną skalę. W sieci co chwila pojawiają się treści które niewiele mają wspólnego z prawdą, a tworzone są z zamiarem wprowadzenia odbiorcy w błąd - tzw. fake newsy. Dlaczego tak łatwo się rozprzestrzeniają? Są to najczęściej wszelkiego rodzaju publikacje o charakterze sensacyjnym, działają na nasze emocje i na tym bazuje ich przekaz. Nie jesteśmy jednak bezbronni i sami możemy takiego newsa, przynajmniej wstępnie zweryfikować. Jak radzi Kamil Zieliński, psycholog i wykładowca akademicki, przede wszystkim gdy trafi do nas wątpliwa treść, należy ocenić ją "na chłodno". 

- Nie poddawać się emocjom, zastanowić się 5 razy zanim coś będziemy udostępniać, sprawdzać informacje również pod kątem tego czy jest tam podane źródło. Kto jest autorem tego tekstu, czy to jest w ogóle realna postać? Kto to udostępnił? Na jakich portalach się to znajduje? Czy to jest zgodne z moimi poglądami? Dlaczego ktoś mógłby napisać taki artykuł? Czy to może być w jakiś sposób szkodliwe? Czyli włączamy odpowiedzialność - mówi Zieliński. 

Ważne jest aby mieć świadomość, jakie powielanie fake-a niesie za sobą niebezpieczeństwo. Otóż każda dezinformacja powstaje w określonym celu, jak uruchomienie konkretnego działania, wpływanie na późniejsze decyzje czy wytworzenie poglądu. Kliknięcie w link, powielenie nieprawdziwej informacji to złapanie się na zastawioną na nas pułapkę. 

- Próbuje się wpływać na nasz sposób rozumowania tak, aby nam się wydawało, że do pewnych informacji dotarliśmy sami, wyciągnęliśmy samodzielny wniosek i jest to decyzja najbardziej dla nas korzystna. A tak wcale nie jest, po prostu najnormalniej w świecie daliśmy się zmanipulować i drugiej stronie właśnie na tym zależy i wtedy jest sukces. Oczywiście na naszą niekorzyść - tłumaczy Artur Dubiel, autor podcastu "Na celowniku", nauczyciel akademicki. 

A jeśli już trafimy na treść która wyda nam się podejrzana, możemy powiadomić o niej w odpowiednim miejscu. Jednym z nich jest portal CALYPSO, który zrzesza dziennikarzy, redaktorów, ekspertów i weryfikatorów faktów. Aby móc zgłosić artykuł do sprawdzenia, wystarczy zainstalować wtyczkę do przeglądarki (dostępna do pobrania na stronie projektu) i wtedy, w dowolnym momencie za pomocą jednego kliknięcia myszki wybrana publikacja trafi do specjalistów od fact-checkingu. Po ocenie redaktora analiza pojawi się na stronie calypso.ue.katowice.pl. Tam również znajdziecie wszelkie szczegóły dotyczące funkcjonowania programu CALYPSO. 

Program CALYPSO powstał przy współpracy trzech uczelni: Université de Lorraine (Francja), National and Kapodistrian University of Athens (Grecja) oraz University of Economics in Katowice (Polska) i jest współfinansowany przy pomocy środków z Unii Europejskiej.