Dzień Kultury Żydowskiej w Curie

Projekt „Żydzi. Swoi czy obcy?" trwał od września 2017 r. do kwietnia 2018 r. w IV Liceum Ogólnokształcącym im. M. Skłodowskiej-Curie. Odbyło się siedem spotkań, dotyczących zarówno historii politycznej, ale również kulturowej Żydów. Większość zajęć miała miejsce poza szkołą, tak aby uczniowie mogli namacalnie dotknąć dziejów judaizmu. Projekt został nagrodzony w ogólnopolskim konkursie wydawnictwa Nowa Era „Projekt z klasą", zaś nagrodą było 1000 zł na jego realizację.

W Domu Pamięci Żydów Górnośląskich w Gliwicach odbyły się warsztaty poświęcone Żydówce oraz zwiedziono dom przedpogrzebowy i cmentarz. Pracownik IPN w Katowicach przedstawił międzywojenne dzieje Żydów polskich i zagadnienie Holokaustu, zaś w obozie Auschwitz-Birkenau uczniowie odbyli emocjonalną podróż przez piekło eksterminacji i niewyobrażalnych pokładów ludzkiej niegodziwości. Film „Syn Szawła" wyświetlony w katowickim kinie „Światowid" dodatkowo wzmocnił odbiór tych treści przez uczniów. Centrum Żydowskie w Oświęcimiu przeprowadziło warsztaty podsumowujące wizytę w obozach oraz oprowadziło młodzież po tamtejszej synagodze. Był to również czas na poznanie zasad judaizmu. Nie mogło zabraknąć przedstawienia historii Żydów chorzowskich oraz wycieczki po mieście ich śladami. Uczniowie zobaczyli tereny po dawnej synagodze, czy cmentarzu żydowskim. Dla wielu było zaskoczeniem, że miejsca, które codziennie mijają kryją w sobie takie tajemnice, nierzadko bardzo trudne.

Finałem projektu był Dzień Kultury Żydowskiej, który odbył się 24 kwietnia 2018 r. W jego trakcie uczniowie prowadzili wykłady, serwowali potrawy kuchni koszernej, w wielu miejscach szkoły znajdowały się specjalnie przygotowane wystawy, zaś gościem honorowym był Włodzimierz Kac, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach, który spotykał się z licealistami i wygłosił wykład o Żydach na Górnym Śląsku.

Błędem byłoby uproszczenie, iż projekt miał za zadanie jedynie przybliżyć uczniom dzieje Narodu Wybranego. Jego celem było przede wszystkim ukazanie na przykładzie Żydów, jak łatwo można przejść od zwykłego unikania drugiego człowieka do jego eksterminacji. Cycerońskie „historiam agistra vitae est" – „historia jest nauczycielką życia", nie miało być  tylko starożytną sentencją, ale urzeczywistnieniem idei szacunku i zrozumienia dla odmienności. W dzisiejszym globalnym świecie, w którym odległości przestały się liczyć, a dostęp do informacji i kreowanie jej przez media społecznościowe nie stanowią większego problemu, jest niezwykle ważnym, aby młodzi ludzie potrafili być odporni na hejt, mowę nienawiści, dyskryminację, ale również nie stawali się inicjatorami tych zjawisk. Piękno świata i piękno człowieczeństwa tkwi w tym, że nie jesteśmy „samotnymi wyspami", ale razem tworzymy pewną całość, kontynent, mozaikę barw nadziei, miłości i wiary w lepsze jutro. Istota człowieczeństwa tkwi w różnorodności, a nie dominacji monogenicznej idei jednego człowieka, czy grupy ludzi. Wzajemny szacunek i wzajemna otwartość na inność są kluczem do zbudowania nowej przyszłości.

Autor: Krzyszto Grala